Rezerwy złota w bankach centralnych - lista krajów

Złoto pełni strategiczną rolę w rezerwach banków centralnych zapewniając bezpieczeństwo finansowe państwa. Posiadanie dużych rezerw złota buduje wiarygodność kraju w oczach inwestorów, kontrahentów i pożyczkodawców.

Rola rezerw walutowych

Banki centralne są instytucjami publicznymi odpowiedzialnymi za nadzorowanie i regulowanie krajowego systemu monetarnego. Ich głównym zadaniem jest utrzymywanie stabilności cen, dbanie o siłę pieniądza i wspieranie wzrostu gospodarczego. W celu realizacji tych zadań banki podejmują różne działania, jak ustalanie stóp procentowych, kontrolowanie podaży pieniądza, nadzorowanie rynków finansowych i zarządzanie rezerwami walutowymi. 

Rezerwy walutowe są to aktywa finansowe znajdujące się w posiadaniu banku centralnego, które mogą być wykorzystane do interwencji na rynku walutowym lub zapewnienia płynności w sytuacjach kryzysowych. W strukturze rezerw walutowych wyodrębniamy waluty wymienialne w postaci gotówki na depozytach bankowych, papiery wartościowe, specjalne prawa ciągnienia oraz złoto monetarne.

Jakie są motywy banków centralnych do kupowania złota? 

Złoto jest powszechnie uważane za jedno z najbardziej niezawodnych i trwałych aktywów, co nabiera szczególnego znaczenia w okresach ekonomicznej i politycznej niepewności. W takich czasach wartość walut i instrumentów finansowych może być podatna na znaczne fluktuacje. Złoto jest aktywem o niskim ryzyku i wysokiej jakości, niezwiązanym z żadnym emitentem ani jurysdykcją. Posiadanie rezerw walutowych w postaci złota w znacznej mierze redukuje ryzyko kredytowe. To buduje zaufanie do kraju posiadającego te rezerwy.

Jednym z kluczowych aspektów gromadzenia złota jest jego odporność na inflację. Wynika to z ograniczonej podaży i niemożności sztucznego zwiększenia ilości kruszcu przez władze monetarne. Złoto pozwala na skuteczną dywersyfikację rezerw walutowych, ponieważ jego korelacja z innymi aktywami finansowymi jest niska lub ujemna, co zmniejsza ryzyko portfela aktywów zarządzanych przez bank centralny.

Złoto jest aktywem płynnym, łatwo wymienialnym na dowolną walutę, co jest istotne w procesie ochrony gospodarki. Jego powszechne uznanie oraz głęboki i przejrzysty rynek pozwalają na szerokie wykorzystanie zarówno w sferze polityki monetarnej banku centralnego, jak również instrumentu zabezpieczającego w międzynarodowych transakcjach. Kraje z dużymi rezerwami złota są zazwyczaj postrzegane, jako mniej ryzykowne i godne zaufania, co ma wpływ na ich oceny ratingowe. 

Ile jest złota w bankach centralnych?

Jeszcze w latach 90-tych ubiegłego wieku w wielu krajach nie przykładano wagi do gromadzenia rezerw złota a istniejące były redukowane, czego przykładem jest Bank Anglii czy Szwajcarski Bank Narodowy. Od 1999 roku wprowadzono limity wyprzedaży złota na podstawie międzynarodowej umowy CBGA (Central Bank Gold Agreement). Jednak ostatni kryzys finansowy z 2008 roku skłonił banki centralne do zmiany polityki zarządzania rezerwami walutowymi, co było skutkiem spadku zaufania do rynków finansowych. W rezultacie oficjalny sektor bankowy przeszedł z pozycji sprzedającego na stronę kupującego. W ostatnich latach dużą aktywnością w generowaniu popytu na złoto odegrały takie kraje, jak: Federacja Rosyjska, Chiny, Turcja, Polska, Kazachstan, Indie i Uzbekistan. 

Według raportu World Gold Council w trzecim kwartale 2023 roku światowe rezerwy złota zgromadzone w bankach centralnych i międzynarodowych instytucjach wyniosły 35,8 tys. ton, co stanowi 17% dotychczas wyprodukowanego złota na świecie. 

Najwięcej złota posiadają Stany Zjednoczone – 8.133,5 ton, co stanowi blisko 70% rezerw walutowych tego kraju. Drugą pozycję zajmują Niemcy – 3.352,6 ton z podobnym udziałem w rezerwach walutowych a trzecią Międzynarodowy Fundusz Walutowy – 2.814 ton. Ponadto powyżej 2 tys. ton kruszcu posiadają Włochy, Francja, Federacja Rosyjska i Chiny.

Polskie rezerwy złota

W 1989 roku Polska posiadała około 15 ton złota. W latach 90-tych nasze rezerwy złota powiększono do 102,9 ton. Taki stan utrzymywał się blisko dwie dekady. W latach 2018-2023 Narodowy Bank Polski zakupił 230,8 ton złota. Obecnie Polska posiada 333,7 ton kruszcu, co daje nam 17. miejsce na świecie. Udział złota w oficjalnych aktywach rezerwowych Polski wzrósł z 3,5% na początku bieżącego stulecia do 11% w 2023 roku a jego wartość zwiększyła się z 915 mln USD do 20 mld USD.

Podsumowanie

Banki centralne kupują złoto, ponieważ jest to aktywo o wielu zaletach, które sprawiają, że jest ono wartościowym składnikiem rezerw walutowych. Złoto zapewnia bezpieczeństwo, dywersyfikację, płynność i stabilność, które są niezbędne dla skutecznego zarządzania ryzykiem i polityką monetarną. Ten królewski metal jest również aktywem, które zwiększa wiarygodność kraju w oczach inwestorów, kontrahentów i pożyczkodawców oraz pozwala łatwiej przetrwać kryzys gospodarczy i polityczny.

Źródło: World Gold Council – listopad 2023