Jakie są próby złota? Próby i oznaczenia złota o których warto wiedzieć

Co oznacza próba złota?

Złoto jest to miękki metal szlachetny, wrażliwy na ścieranie i zadrapania. Tam, gdzie jest wymagana wyższa trwałość złoto jest domieszkowane innymi metalami. Powstały w ten sposób stop charakteryzuje się wyższą odpornością na działanie czynników mechanicznych i może być używany do wytwarzania biżuterii i innych przedmiotów. Zawartość złota w stopie określa próba. Im jest wyższa, tym więcej czystego złota zawiera stop. 

Cecha probiercza

Każda próba złota posiada indywidualną cechę probierczą. Jest to urzędowy znak, który określa zawartość czystego złota w stopie. Zgodnie z polskim prawem probierczym wyroby ze złota o masie powyżej 1 grama winny być ocechowane przez Państwowy Urząd Probierczy. Cechowanie ma na celu ochronę konsumentów i ułatwienie obrotu złotem. 

Dwa systemy oznaczania próby złota

1. System metryczny, w którym udział złota w stopie podaje się w promilach, czyli liczbę jednostek wagi kruszcu przypadającą na 1000 jednostek wagi stopu. Na przykład próba 585 oznacza udział złota w stopie 585‰, czyli 58,5%.
2. System karatowy, oparty na założeniu, że czyste złoto ma próbę 24 karat (skr. K) . W związku z tym 1 karat odpowiada 1/24 zawartości wagowej złota w stopie. Na przykład 18-karatowe złoto zawiera 18 części złota i 6 części dodatków. Według systemu metrycznego jest to próba złota 750.

O czym mówi próba złota?

Tabela 1. Podstawowe próby złota stosowane w Polsce

Analogicznie są oznaczane zagraniczne próby złota.

Poszczególne próby złota różnią się właściwościami fizycznymi, trwałością i wyglądem. Różnice pomiędzy próbami złota mają wpływ na ich zastosowanie i cenę.

Złoto inwestycyjne

Próba złota 999 i 9999 (24 K)

Jest to najwyższa próba złota, jaką można osiągnąć w praktyce i oznacza, że metal jest prawie całkowicie wolny od zanieczyszczeń. Takie złoto nie nadaje się do wytwarzania biżuterii ze względu na nieodpowiednie właściwości fizyczne. Pełni natomiast rolę najwyższej klasy aktywa inwestycyjnego. Ze złota próby 999 lub 9999 wytwarza się sztabki i monety bulionowe, które nabywają inwestorzy chcący zabezpieczyć swój majątek. W Azji i Dubaju z 24-karatowego złota wytwarza się biżuterię. Wymaganą twardość i odporność na zniszczenia uzyskuje złoto w procesie obróbki cieplnej lub z wykorzystaniem techniki laserowej.

Próba złota 916 (22 K)

Złoto próby 916 (22 K) zawiera w swym składzie 91,6% czystego kruszcu oraz 8,4% miedzi, która zwiększa odporność na uszkodzenia. Z tego stopu są wykonane niektóre monety bulionowe, jak Krugerrand czy Amerykański Orzeł, popularne na rynku inwestycji w metale szlachetne. Ze złota próby 916 wytwarza się również w niektórych krajach luksusową biżuterię.

Jaka próba złota na biżuterię?

Czyste złoto dobrze łączy się w stopach z innymi metalami, takimi jak miedź, srebro, pallad, platyna, cynk czy nikiel. Od domieszek tych metali w stopie zależą właściwości, kolor i wartość finalnego wyrobu.

Próba złota 750 (18 K)

Zawiera 75% czystego złota. Jubilerzy wykorzystują tą próbę złota do wytwarzania nadzwyczaj okazałych prezentów, jak pierścionek zaręczynowy z diamentem lub szykowne obrączki ślubne. Biżuteria wykonana z tej próby jest bardziej wrażliwa na uszkodzenie niż 14-karatowa. Próba złota 750 nadaje się do wytwarzania precjozów do odświętnego użytku, których cena jest znacznie wyższa niż w przypadku niższych prób.

Próba złota 585 (14 K)

Jest to najpopularniejsza próba złota, łącząca w sobie walory estetyczne, odorność na zniszczenie i atrakcyjność cenową. Próba 585 zawiera 58,5% czystego złota i 41,5% innych metali, np. miedzi, palladu lub srebra. Ta próba złota jest najlepsza na biżuterię średniej klasy, jednak prezentuje się okazale.

Próba złota 333 (8 K)

Ze względu na niską zawartość kruszcu biżuteria próby 333 jest najmniej wartościowa ale wyróżnia się dobrymi własnościami fizycznymi, jak odpornością na zniszczenie. Ten stop zawiera 33,3% czystego złota. Biżuteria wykonana ze złota próby 333 w porównaniu z próbą złota 585 jest tańsza.

Białe złoto

Jest to stop zawierający mieszankę metali szlachetnych złoto-pallad-srebro lub złoto-nikiel-miedź-cynk. Dzięki odpowiedniej kompozycji metali uzyskuje się stop o pięknym srebrzystym lub białym kolorze. Najczęściej udział złota w stopie wynosi 75%. Zaletą białego złota jest wysoka odporność na korozję, utlenianie i uszkodzenia mechaniczne. Jednak domieszka niklu może powodować alergię.

Złoto palladowe

Odmianą białego złota jest złoto palladowe, a jego próba wynosi 585 lub 750. Złoto palladowe jest niezwykle eleganckie, nie koroduje, jest odporne na czynniki mechaniczne a przede wszystkim nie powoduje reakcji alergicznych.

Różowe złoto

Jest to złoto próby 750 o różowym kolorze. W skład stopu wchodzi 75% złota i 25% miedzi. Do stopu jest dodawane czasami srebro w celu uzyskania określonego odcieniu koloru. Różowe złoto jest cenionym materiałem przez jubilerów i klientów, ponieważ jest eleganckie jak również trwałe.

Podsumowanie

Kupując złoto inwestycyjne lub złotą biżuterię należy zachować szczególną ostrożność. Na rynku jest wiele podróbek i imitacji złota jak tombak. Nie posiadając wiedzy doświadczenia i odpowiednich narzędzi badawczych nie jesteśmy w stanie określić precyzyjnie próby złota w wyrobie. Aby nie paść ofiarą oszustwa, bez względu na rodzaj metalu szlachetnego, należy kupować precjoza opatrzone certyfikatem autentyczności tylko u zaufanych, rzetelnych sprzedawców. A wówczas będziemy mieli gwarancję, że otrzymaliśmy takie złoto, za jakie zapłaciliśmy.