Jak ocenić wartość i jakość diamentu?

Cuda natury

Diament jest to odmiana alotropowa węgla, wykrystalizowana w układzie regularnym, w kształcie ośmiościanu, dwunastościanu lub dwudziestoczterościanu. Diamenty powstały w iście piekielnych warunkach - przy temperaturze 1200 stopni Celsjusza i pod ciśnieniem 60 ton/cm2. Powstałe w tym procesie struktury węgla są najtwardszym minerałem w przyrodzie.

Ludzkość pod urokiem diamentów

Diamenty są najpiękniejszymi spośród kamieni szlachetnych. Są one synonimem bogactwa, luksusu i dobrego gustu. Z racji tego, że diamenty występują w przyrodzie bardzo rzadko, ich cena jest bardzo wysoka. Diamenty od wieków znajdowały zastosowanie w wytwarzaniu biżuterii i zdobień a obecnie są kupowane również w celach inwestycyjnych. Lokowanie kapitału w diamenty należy do grupy inwestycji alternatywnych, które pozwalają zdywersyfikować i wzbogacić portfel o nową jakość, dającą zabezpieczenie przed skutkami kryzysów finansowych. Diamenty mogą być też składnikiem majątku rodowego i przekazywane z pokolenia na pokolenie.

Kiedy diament staje się klejnotem?

Ceny kamieni szlachetnych zależą bardziej od ich indywidualnych cech a mniej od sytuacji na rynku tych minerałów. Dzięki umiejętnościom i fantazji szlifierza diamenty szlifowane nabierają wysokiej wartości. Odpowiedni szlif wydobywa z nich życie, żar i ogień. Sztuka cięcia i szlifowania diamentu wymaga ogromnej precyzji, gdyż nawet niewielki błąd może doprowadzić do zniszczenia całego kamienia. Obecnie szlifierzy posiadają specjalistyczny sprzęt pozwalający zdiagnozować strukturę diamentu i bezpiecznie przeprowadzić operację szlifowania. Najwięcej szlifierni diamentów funkcjonuje w Antwerpii.

Wartość diamentów

Wartość kamieni zależy od szeregu czynników i wzrasta zdecydowanie, gdy te cechy stanowią odpowiednią kombinację. Generalnie, im większy kamień, tym więcej jest wart – nawet nieznaczny wzrost jego masy może spowodować istotny wzrost jego wartości.

Magiczny skrót 4C

Każdy diament jest inny – posiada indywidualne cechy fizykochemiczne i możliwości obróbki. Trudno więc o obiektywną wycenę bez fachowego doradztwa. Aby prawidłowo określić wartość diamentu należy wziąć pod uwagę cztery cechy: Szlif, Czystość, Barwa, Masa (ang. Cut, Clarity, Colour, Carat – w skrócie 4C).

Cut (Szlif diamentu)

Wielkiego doświadczenia wymaga pocięcie i wykończenie szlifu tak, aby wydobyć z niego trójwymiarową głębię obrazu a światło wpadające do jego wnętrza, w wyniku całkowitego wewnętrznego odbicia od jego ścian, zostało wyemitowane w wiązce pełnej refleksów i kolorów, niczym tęcza. Najpiękniejsze efekty wizualne w wyniku rozszczepienia promieni świetlnych daje idealny szlif okrągły - szlif brylantowy. Przy ocenie poprawności wykonania szlifu istotne są odpowiednie proporcje i jakość jego wykonania, zapewniający brylancję diamentu. 

Istnieje wiele wersji szlifu brylantowego, ale jeden zasługuje na szczególną uwagę. Jest to “szlif Tolkowskiego”, matematyka i szlifierza diamentów, syna polskich emigrantów pochodzenia żydowskiego z Antwerpii. W idealnym szlifie brylantowym Tolkowskiego występuje 57 faset bocznych, tafla na górnej powierzchni a kolet na dolnej oraz okrągła rondysta, co w wyniku odbicia światła od zewnętrznych powierzchni faset daje najpiękniejsze efekty wizualne. Tego rodzaju szlif czyni brylant najdroższym.

Inne szlify to: 

• księżniczka, 
• markiza, 
• łezka, 
• szmaragd, 
• serce, 
• owal, 
• poduszka, 
• radiant 
• asscher. 

Mają one zastosowanie w wytwarzaniu biżuterii. Jednak najczęściej przedmiotem inwestycji są diamenty ze szlifem okrągłym - brylantowym. 

Należy dodać, że odpady powstałe podczas obróbki diamentu stanowią 50-60% masy surowego kamienia.

Clarity (Czystość diamentu)

W przyrodzie idealnie czyste diamenty występują rzadko, ponieważ podczas ich powstawania w ich środowisku naturalnym znajdowały się różne minerały i substancje. Czystość diamentów oznacza się przy pomocy symboli w zależności od ilości wewnętrznych zanieczyszczeń i zewnętrznych skaz (np. minerałów czy pęknięć). 

Czystość diamentów określa się według skali: FL, IF, VVS1, VVS2, VS1, VS2, SI1, SI2, I1, I2, I3. Kamień idealnie czysty posiada oznaczenie FL (ang. Flowless). Nie zawiera on żadnych znamion wewnętrznych i zewnętrznych. Natomiast kamienie oznaczone symbolem IF (ang. Internally Flawless) nie mają znamion wewnętrznych, ale wykazują minimalne znamiona zewnętrzne widoczne są przy 10-krotnym powiększeniu lupą. Wraz z przesuwaniem się po skali ilość inkluzji wzrasta. W diamentach o czystości I1, I2, I3 (ang. Included) niedoskonałości są widoczne gołym okiem. 

Colour (Barwa diamentu)

Zabarwienia diamentów oznacza się literami od D do Z - od idealnie bezbarwnych do największego nasycenia kolorem. 

• Diamenty bezbarwne (D-F): Są to najrzadsze i najcenniejsze diamenty. Charakteryzują się brakiem widocznego zabarwienia.
• Diamenty prawie bezbarwne (G-J): Te diamenty są również uznawane za praktycznie pozbawione zabarwienia, ale posiadają delikatne odcienie, które mogą być widoczne tylko w odpowiednich warunkach.
• Diamenty lekko zabarwione (K-M): W tej kategorii diamenty mogą mieć zauważalne zabarwienie, zazwyczaj żółte.
• Diamenty silnie zabarwione (N-Z): Diamenty w tej grupie mają znaczne zabarwienie, które może znacznie wpłynąć na ich wartość. Najczęściej występującymi kolorami są żółty i brązowy.

Wraz z wzrostem koloru w skali, zmienia się wartość diamentów, przy czym diamenty o wyższym stopniu bezbarwności są najwyżej cenione. Ostateczna wycena diamentu zależy również od pozostałych spośród wymienionych powyżej cech. 

W naturze występują również diamenty w innych odcieniach: 

• różowy, 
• zielony 
• niebieski. 

Dużym powodzeniem cieszą się diamenty kolorowane laserem a ich ceny zależą od aktualnych trendów w modzie.

Carat (Masa diamentu)

Na rynku diamentów funkcjonuje system oznaczania masy w karatach metrycznych (ang. carat, oznaczenie “ct”). Termin "karat" wywodzi się od nazwy owocu drzewa szarańczyn strąkowy, znanego również jako "chleb świętojański". W średniowieczu nasiona tego drzewa, które po wysuszeniu miały jednakową masę około 0,2g, używano do ważenia kamieni szlachetnych. 

Masa diamentów ma kluczowe znaczenie przy określeniu jego wartości. Im większy kamień, tym wyższa jego wartość. Na przykład brylant o masie 1,01 karat (1 ct = 0,2 g) o wysokim stopniu czystości (VVS1), prawie bezbarwny (F) kosztuje 68 tys. Zł. Natomiast brylant samej jakości o masie 2,02 karat kosztuje blisko 277 tys. zł (źródło: Mennica Mazovia). Jak widać przy cena diamentu dwukrotnie większego wzrosła czterokrotnie.

Certyfikacja diamentów?

Rynek inwestycyjny diamentów opiera się przede wszystkim na brylantach, których ceny rosną z roku na rok. Inwestując w te kamienie należy zdawać sobie sprawę z ich specyfiki i ryzyka, zależnego od różnych czynników, w tym nieprawidłowej wyceny. Trafiając na nieuczciwego sprzedawcę można nabyć po zawyżonej cenie brylant o niskiej jakości. Dlatego należy kupować brylanty z certyfikatem autentyczności od uczciwego sprzedawcy z certyfikatem jakości. Najbardziej znanymi instytucjami certyfikującymi na świecie są: 

• Gemological Institute of America (GIA), 
• International Gemological Institute (IGI), 
• European Gemological Laboratory (EGL) 
• American Gemological Society (AGS). 

W Polsce można skorzystać z usług rzeczoznawców skupionych w Polskim Towarzystwie Gemmologicznym. Dystrybutorem najwyższej klasy brylantów jest Mennica Mazovia.